Attuta (Hisar Köy) Denizli’nin Sarayköy ilçesi sınırları içerisinde ve ilçenin yaklaşık 17 km. güneybatısında yer almaktadır. Antik dönemde, Caria ve Frigya arasında bir sınır kentidir. Çürüksu vadisinde bulunan Tripolis ve Laodikeia'yı Aphrodisias'a bağlayan en kısa yol Attuda'dan geçmektedir. Kentin ilk kuruluşu hakkında kesin bir bilgi bulunmamasına rağmen Lykos vadisinde kurulan kentlerle çağdaş olduğu ve Hellenistik dönemde kurulmuş olduğu tahmin edilmektedir. Lykos vadisindeki kentler ile Aphrodisias arasındaki ticari, ekonomik ve sanatsal iletişimleri kurmada önemli bir rol oynamıştır. Antik kaynaklarda Attuta'dan Men kültü olduğu, bu tanrıya ait bir tapınak yapılarak tapınıldığı, tapınak içinde at üzerinde tanrı Men'e ait heykel bulunduğu yazılmaktadır. Ayrıca, Zeus, Apollon, Dionysos ve Asklepios heykelleri ile Artemis Anaitis kültünün de Attuta'da bulunduğunu antik kaynaklar yazar. Antik kentte imparatorluk öncesi ve sonrasında sikke basılmıştır.
SELÇUK - ŞİRİNCE GİBİ…
Hisar Köy, Attuta, taş evlerden oluşan bir köy. Yolları da taştan. Tarihi binaları ve sokakları adeta insanları geçmişe götürüyor. Ayak bastığınız her yerden tarih fışkırıyor. Mitolojik Çağdan, Selçukluya ve Osmanlı’ya kadar her noktada bir tarih yatıyor. Taş evlerde bulunan tarihi kilim ve halı dokuma tezgahları görenleri hayran bırakıyor. Her evin altında başka bir devre ait tarihi bir kalıntı bulmak mümkün. O kadar çok tarihi kalıntı, yazıt ve kitabe var ki, bunları bir çok evin duvarında bile görmek mümkün. Hisar Köy’ün camisi ve avlusu da tarihi eserlerle dolu. Cami de bulunan musalla taşı bile Hellenistik dönemden kalma. O dönemin şehrine özel bir yazıt caminin duvarına monte edilmiş halde bulunmakta. Köyde ayrıca bir tarihi değirmen ve bazı evlerde Türk sembolü “tamga” görmek de mümkün. Hisar köyü yerleşim alanında bulunan 142 adet konut korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Yolları ve antik alanları ve dar sokakları ile Attuta, Selçuk ‘ta bulunan Şirince’nin bir kopyası gibi. Lakin, Şirince’den daha önemli kalıntılara sahip.
MÜZESİ BİLE VAR AMA…
Denizli’nin merkezinde bile müze bulunmazken Attuta’da yıllar öncesinden kalma bir müze var. Bu müze içerisinde zamanında orada yaşayan köylülerin bulduğu tüm tarihi eserler sergilenmekteymiş. Ancak ne var ki, köydeki müze tam 4 kez soyulmuş. İçerisinde bulunan tarihi eserler de çalınmış. Bir kısım önemli ve tarihe ışık tutan eserler ise Denizli Müze Müdürlüğü tarafından alınarak Pamukkale’de bulunan müzeye götürülerek sergilenmekte. Yaşanan bu hırsızlık olaylarından dolayı müze kapanmış. Attuta’ya geldğiniz de her adım attığınız alanda bir tarih ve tarihi eser olduğunu unutmayın
